Często słyszy się o amortyzacji bilansowej i podatkowej, jednak warto zastanowić się, jakie podobieństwa i różnice między nimi występują. Oba rodzaje amortyzacji są zmniejszeniem wartości danego środka trwałego powstałego wskutek jego zużycia. Warto również wiedzieć, że obejmują one również niematerialne oraz prawne środki trwałe. Co więcej, wydatki przeznaczone na nabycie składnika majątku o wartości przekraczającej 3500 złotych zwyczajowo nie są bezpośrednio traktowane jako koszty. Zamiast tego ich księgowanie rozłożone jest w czasie i odbywa się zgodnie z przyjętą stawką i metodą amortyzacji.
Co różni amortyzację podatkową od bilansowej?
Jedną z podstawowych różnic jest okres, na jaki dana amortyzacja została zaplanowana. Amortyzacja bilansowa podlega pod ustawę o rachunkowości i jej zadaniem jest odzwierciedlenie planowanego okresu, w jakim dany środek trwały będzie użytkowany. Amortyzacja podatkowa zaś wynika z innych źródeł prawnych, a mianowicie z ustaw o podatkach dochodowych. Tym samym jest ona narzucona odgórnie, przy czym daje ona możliwość skorzystania z pewnych personalizacji jak np. amortyzacja jednorazowa wchodząca w zakres pomocy de minimis.
Zgodnie z art. 32 ust. 2 ustawy o rachunkowości można doprowadzić do trzech sytuacji:
- amortyzacja podatkowa nastąpi szybciej niż amortyzacja bilansowa,
- amortyzacja podatkowa nastąpi wolniej niż amortyzacja bilansowa,
- obie amortyzacje (bilansowa i podatkowa) zostaną rozłożone na identyczny okres czasu.
Na okres amortyzacji i rocznej stawki amortyzacyjnej mają wpływ czynniki wymienione w art. 32 ust.2 ustawy o rachunkowości, wśród których wymienić należy:
- liczbę zmian, podczas których pracuje dany środek trwały,
- zmiany wynikające z tempa postępu techniczno-ekonomicznego,
- wydajność środka trwałego mierzona w odpowiedni sposób,
- ograniczony czas użytkowania środka trwałego wynikający m.in. z ustaleń prawnych,
- cena sprzedaży netto istotnych pozostałości danego środka trwałego, która jest przewidywana przy ewentualnej likwidacji.
Amortyzacja podatkowa szybsza niż bilansowa
Taki przypadek może nastąpić np. gdy mimo wcześniejszych przewidywań faktycznego okresu użyteczności danego środka trwałego, amortyzacja podatkowa wyznaczy wyższą stawkę amortyzacji. Z perspektywy podatkowej jest to sytuacja znacznie korzystniejsza, ponieważ odpisy amortyzacyjne zostaną przypisane do kosztów podatkowych w znacznie krótszym czasie.
Amortyzacja podatkowa dłuższa niż amortyzacja bilansowa
Taka sytuacja może powstać np. w przedsiębiorstwach zajmujących się produkcją, podczas której maszyny są eksploatowane w znaczący sposób, na który ma również wpływ praca zmianowa. W takim przypadku ustawodawca przewidział, że okres amortyzacji będzie dłuższy, niż zakłada to pierwotny okres użyteczności danego składnika majątku. Na tej podstawie amortyzacja podatkowa będzie krótsza niż bilansowy odpis amortyzacyjny. Powstanie wówczas różnica w księgowaniu obu amortyzacji, a nadwyżka odpisu przeznaczonego dla celów podatkowych nie będzie mogła zostać zaliczona na poczet kosztów podatkowych. W takiej sytuacji powstanie różnica między podatkiem dochodowym a zyskiem brutto. Jej zniwelowanie może nastąpić dopiero w momencie sprzedaży danego środka trwałego, bądź też w procesie całkowitego umorzenia.
W momencie, w którym amortyzacja bilansowa nastąpi szybciej niż podatkowa, konieczne może okazać się prowadzenie tzw. podwójnej ewidencji analitycznej. Osobna wersja dla celów ustawy o rachunkowości, a osobna dla wymogów związanych z podatkiem dochodowym. Z takim przypadkiem warto zgłosić się do zaufanego księgowego, który doradzi i profesjonalnie poprowadzi naszą ewidencję.
Amortyzacja podatkowa równa bilansowej
Taka sytuacja jest najprostszym rozwiązaniem ze wszystkich trzech wymienionych. Najczęściej jednak ma miejsce w spółkach oraz mikro lub małych przedsiębiorstwach. Wówczas stawkę obu amortyzacji ustala się na podstawie ustawy dotyczącej podatku dochodowego, bowiem ustawa o rachunkowości nie wyklucza takiej możliwości.
Jeśli tematy związane z amortyzacją lub ogólnie księgowością nadal stanowią dla Państwa wyzwanie, serdecznie zapraszamy do kontaktu. Nasz zespół z chęcią odpowie na nurtujące Państwa pytania.
