Polskie prawo podatkowe oraz wymogi Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, wprowadzają dwa główne rodzaje ustalania cen transferowych.

Pierwsze z nich to metody tradycyjne:

– metoda porównywalnej ceny niekontrolowanej,
– metoda rozsądnej marży tzw. koszt plus,
– metoda ceny odsprzedaży.

Drugą kategorią są metody cen transferowych zysku transakcyjnego. Należy do nich zakwalifikować metodę podziału zysków oraz metodę marży transakcyjnej netto.

Od roku 2019 przedsiębiorstwa mogą wybrać inne niż ustawowo przyjęte metody ustalania cen transferowych. W niniejszym artykule pokrótce scharakteryzujemy każdy z wyżej wymienionym sposobów ustalania cen transferowych.

Metody tradycyjne

Metoda porównywalnej ceny niekontrolowanej,

W metodzie porównywalnej ceny niekontrolowanej (PCN), jak sama nazwa wskazuje, dochodzi do porównania. Korelacja zachodzi między ceną przedmiotu transakcji kontrolowanej a ceną stosowaną w podobnych transakcjach u innych jednostek niepowiązanych. Prowadzi to do określenia wartości przedmiotu, co odbywa się stosownie do zasady ceny rynkowej.

Według rozporządzenia wykonawczego do przepisów o cenach transferowych, dalej jako: rozporządzenie TP 2019, cenę w powyższej metodzie należy rozumieć w znaczeniu szerszym. Nie jest uznawana ona jako jedynie jednostka pieniężna. Jej pojęcie uwzględnia, między innymi stopy odsetkowe i wynagrodzenie prowizyjne.

Metoda PCN była do 2009 roku obowiązkową metodą stosowaną przez organy podatkowe.

Metoda rozsądnej marży

Metoda rozsądnej marży(koszt plus) wykorzystuje sumę bazy kosztowej i narzut zysku. Na ich podstawie dochodzi do ustalenia wartości rzeczy, praw i usług w transakcji z powiązanym przedsiębiorstwem lub podmiotem. Nie należy zaliczać do tej metody kosztów ogólnych zarządu, o których powiemy więcej w dalszej części artykułu.

Metoda ceny odsprzedaży

Metoda ceny odsprzedaży obniża cenę transakcji, podmiotu badanego z podmiotem niezależnym, o marżę ceny sprzedaży. Dotyczy ona transakcji towarów i usług przejętych przez podmiot badany od podmiotu powiązanego kapitałowo.

W tej metodzie uwzględniane są wydatki bezpośrednie i pośrednie. Nie są brane pod uwagę koszty ogólne zarządu. Są to takie koszty przede wszystkim ogólnozakładowe i administracyjne, które wiążą się z utrzymaniem podmiotu. Należy do nich zatem, między innymi, utrzymanie biura, budynku, bezpieczeństwa i higieny pracy, szkolenia itd.

Wnioskując, można zauważyć, że wszystkie wyżej opisane metody oparte są na transakcjach porównywalnych. Korzyścią ich stosowania jest minimalizacja ryzyka podatkowego.

Metody cen transferowych zysku transakcyjnego

Metoda podziału zysku

Definicję metody podziału zysku odnaleźć można w § 13 ust. 1 rozporządzenia TP 2019. Zgodnie z nim, metoda ta polega na określeniu łącznego zysku, jaki osiągnęły podmioty powiązane z danej transakcji. Następnie dochodzi do podziału tego zysku. Może on zostać dokonany poprzez analizę rezydualną lub analizę udziału. Aby prawidłowo podzielić zysk, należy ustalić przychody osiągnięte przez podmioty powiązane. Przy jednoczesnym określeniu kosztów poniesionych przy danej transakcji kontrolowanej.

Metoda marży transakcyjnej

Następny paragraf rozporządzenia TP 2019 przedstawia kolejną metodę należącą do grupy metod cen transferowych zysku transakcyjnego. Według § 14 ust. 1 wspomnianego aktu prawnego, metoda marży transakcyjnej polega na ustaleniu wskaźnika finansowego, który ukazuje relację marży zysku netto z odpowiednią bazą. Bazę stanowią, między innymi, przychody, koszty i aktywa. Marża zysku netto dotyczy natomiast transakcji kontrolowanej podmiotu powiązanego. Ustalana jest poprzez odjęcie przychodów od kosztów związanych z transakcją kontrolowaną.

Wybierając konkretną metodę, zawsze należy się zastanowić czy konkretny model jest odpowiedni do danych okoliczności i warunków transakcji. Przy skomplikowanych transakcjach może nie istnieć możliwość zastosowania metod tradycyjnych. Sytuacja taka, może mieć miejsce, gdy nie ma danych możliwych do porównania. Aktualnie obowiązujące przepisy prawne ułatwiają dobranie modelu poprzez wskazanie podatnikom okoliczności, kiedy dana metoda może być stosowana. Wciąż jednak podatnicy napotykają się na wiele trudności związane z tą operacją.