Pojęcie wartości podatkowej aktywów powstało na skutek różnic w definiowaniu pojęcia ”przychodu” oraz ”kosztu” w prawie bilansowym i podatkowym, które to mają bezpośredni wpływ na sprawozdawczość finansową. Warto jednak dokładnie wyjaśnić czym konkretnie jest wartość podatkowa aktywów i w jakich sytuacjach możemy ją wykorzystać.
Czym są aktywa?
Aby zrozumieć, czym jest wartość podatkowa aktywów, należy najpierw dokładnie wyjaśnić, czym konkretnie są aktywa. Przez to pojęcie rozumiemy wszelkie zasoby majątkowe danej jednostki gospodarczej, których wartość możemy określić w sposób wiarygodny. Rzeczy te muszą być uzyskane w przeszłości, a ich celem powinno być bezpośrednie lub pośrednie uzyskanie korzyści ekonomicznych jednostki w przyszłości. Co istotne, jeśli dany zasób majątkowy nie spełnia któregoś z powyższych kryteriów, nie może on zostać ujęty w bilansie.
Ważną kwestią dotyczącą aktywów jest również prawo własności, którego dana jednostka gospodarcza nie musi posiadać, żeby ująć je w swoim bilansie. Tę sytuację doskonale obrazuje tzw. leasing finansowy, do którego prawo własności ma podmiot finansujący, a jednostka gospodarcza przejmuje to prawo dopiero po spłacie całości zobowiązań wynikających z tytułu umowy leasingowej.
Wartość podatkowa aktywów — definicja
Gdy już jest jasne, czym dokładnie są aktywa, możemy wyjaśnić, czym jest wartość podatkowa. Przez to sformułowanie rozumiemy kwotę, która wpływa na zmniejszenie podstawy obliczenia podatku dochodowego w przypadku, gdy z aktywów uzyskane zostaną jakieś korzyści ekonomiczne, które wpłyną do jednostki gospodarczej, podczas gdy zrealizowana zostanie wartość bilansowa danego składnika tych aktywów.
Dodatkowo warto pamiętać, że jeżeli wyżej omawiane korzyści ekonomiczne sprawią, że zostanie pomniejszona podstawa obliczania podatku dochodowego, wartość podatkowa takiego składnika aktywów może się zmienić.
Opodatkowanie korzyści z aktywów
Korzyści wynikające z przyszłych wpływów mogą zostać opodatkowane na pewnym etapie ich uzyskiwania. Załóżmy na przykład, że jednostka gospodarcza wyceni jakiś składnik aktywów w kwocie przewyższającej jego wartość podatkową. W przyszłości korzyści z tego elementu aktywów zostaną opodatkowane. W takiej sytuacji należy utworzyć tzw. rezerwę wynikającą z tytułu odroczonego podatku dochodowego.
Przyszła realizacja korzyści, które podmiot otrzyma ze składnika aktywów, sprawi, że zwiększona zostanie podstawa opodatkowania, które przewyższy kwotę powodującą w przyszłości zmniejszenie podstawy opodatkowania (tzw. wartość podatkowa). Tym samym, wycena danego składnika aktywów w kwocie, która przewyższy jego wartość podatkową, pozwoli przewidzieć powstanie w przyszłości zobowiązania z tytułu podatku dochodowego wynikającego z przyszłych zdarzeń.
W takiej sytuacji, mimo że obowiązek podatkowy powstanie dopiero w przyszłości, to jednostka gospodarcza jest obciążona zobowiązaniami wynikającymi z definicji zawartej w art. 3 ust. 1 pkt 20 ustawy o rachunkowości. Jest to spowodowane powstaniem tzw. dodatniej różnicy przejściowej (np. nadwyżki wartości bilansowej nad wartością podatkową składnika aktywów), wedle której jednostka gospodarcza oczekuje wykorzystania obecnych lub przyszłych aktywów wynikłych z przeszłych zdarzeń.
Z dokładnymi zasadami tworzenia rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego uwzględniającego dodatnie różnice przejściowe można zapoznać się w pkt. 8.1 ustawy o przedsiębiorczości. Jeśli posiadają Państwo jakiekolwiek wątpliwości dotyczące aktywów, pasywów, czy prawa podatkowego, serdecznie zachęcamy do kontaktu. Nasi specjaliści z wieloletnim doświadczeniem chętnie pomogą Państwu w rozwiązywaniu wszelkich trudności księgowych, prawnych i biznesowych!
